cx

Ĉ*, ĉo*: название 4-ой буквы эсперантского алфавита.

ĉabrak·o: чепрак.

Ĉad·o: назв. г-во, озеро Чад.

ĉador·o: чадра.

ĉagren*i vt: огорчать;
раздражать, досаждать;
ĉagren·a: досадный;
ĉagren·o: досада;
огорчение;
kia ĉagreno! какая досада!;
ĉagren·iĝ·i: огорчиться, досадовать.

ĉagrin·o: шагрень;
ĉagrina ledo шагреневая кожа.

ĉak·o: кивер.

ĉakr·o: чакра.

ĉalazi·o: мед. ячмень (= kalazio).

ĉalet·o: шале (домик в горах).

ĉam*o: зоол. серна.

ĉambelan*o: ист. камергер.

ĉambr*o

комната;
палата;
komerca ĉambro торговая палата; ĉambro de deputitoj палата депутатов; ĉambro de maŝinoj машинное отделение;

ĉambr·ar·o

анфилада;

ĉambr·eg·o

зал;

ĉambr·ist·o

слуга, камердинер;

ĉambr·ist·in·o

горничная.

ĉambr·o·muzik·o: камерная музыка.

ĉambr·o·plant·o: комнатное растение.

ĉamot·o: стр. шамот.

ĉampan*o: шампанское (вино).

Ĉampanj·o: назв. Шампань.

ĉampinjon·o: бот. шампиньон.

ĉampion·o

чемпион;
уст. поборник, защитник;

ĉampion·ec·o

звание чемпиона.

ĉan*o

курок;
тех. стопор.

ĉant·o

церк. пение псалмов;
перен. монотонное пение;

ĉant·ist·o

псаломщик.

ĉantaĝ·o: шантаж;
ĉantaĝ·i vt: вымогать, шантажировать;
ĉantaĝ·ist·o: шантажист, вымогатель.

ĉap*o

шапка, колпак, чепец, шлем (вообще головной убор без полей и козырька);
vaska ĉapo берет; ĉapo de maristo бескозырка;
колпачок (колеса автомашины, авторучки, бутылки и т.п.);

ĉap·et·o

шапочка.

ĉapel*o

шляпа (головной убор с полями);
шляпка гриба;
= cirkumflekso;

ĉapel·ist·o

шляпник;

ĉapel·it·a

: ĉapelita litero яз. эсперантская буква со «шляпкой».

ĉapitr*o: глава (книги).

ĉap·o·bek·o, ĉap·ŝirm·o: козырёк.

ĉar*: союз так как, потому что, ибо.

ĉar*o

повозка, телега, воз;
колесница;
двуколка;
funebra ĉaro похоронная колесница; kuira ĉaro воен. походная кухня;
ход (ось с парой колёс);

ĉar·et·o

тележка, тачка;
каретка (пишущей машинки);

ĉar·ist·o

возница, возничий;

Ĉar·ist·o

астр. Возничий (созвездие) (=> Koĉero).

ĉardaŝ·o: муз. чардаш (танец).

ĉarel·o: нов. трансп. тележка с подъёмником, (авто)погрузчик.

ĉarlatan*o: шарлатан;
ĉarlatan·a: шарлатанский, надувательский;
ĉarlatan·aĵ·o: шарлатанство.

ĉarm*a: милый, прелестный, очаровательный, чарующий;
привлекательный;
славный, хорошенький;
ĉarm·i vt: очаровывать, чаровать, пленять;
умилять;
ĉarm·o: прелесть;
привлекательность;
очарование, обаяние;
ĉarm·o·j: прелести;
ĉarm·ul·o: очаровательный человек;
ĉarm·ul·in·o: чаровница, прелестница, милочка.

ĉarnir*o

тех.

шарнир;
стык.

ĉarpent*i vt: плотничать;
ĉarpenti domon срубить дом;
ĉarpent·aĵ·o: плотницкая работа;
ĉarpent·ist*o: плотник.

ĉarpi*o: мед. корпия.

ĉart·o

хартия, грамота;
ком. контракт на аренду, чартер.

ĉar·um·o: тачка (= ĉareto).

ĉas*i vt: охотиться, преследовать;
ĉas·(ad)·o: охота;
ĉas·aĵ*o: дичь;
охотничья добыча;
ĉas·ej·o: охотничье хозяйство;
охотничьи угодья;
ĉas·ist·o: охотник.

ĉas·akir·i: добыть (на охоте).

ĉas·avi·o, ĉas·aviad·il·o: ав. истребитель.

ĉas·hund·o: охотничья собака;
Ĉas·hund·o·j: астр. Гончие Псы (созвездие).

ĉasi·o: тех. шасси.

ĉas·korn·o: охотничий рог.

ĉas·leopard·o: => gepardo.

ĉas·o·sak·o: ягдташ.

ĉas·pel·ant·o: загонщик.

ĉast*a: целомудренный, невинный, непорочный;
ĉast·ec·o: целомудренность, невинность, непорочность.

ĉe*: предл. у, при;
sidi ĉe tablo сидеть у стола, за столом; sidi ĉe fajro сидеть у огня; loĝi ĉe la gepatroj жить у родителей; ĉe la sunsubiro при закате солнца; ĉe lia alveno при его приходе; ĉe fermitaj fenestroj при закрытых окнах.

ĉe·brust·o: пазуха (= sino).

ĉeĉen·o: нац. чеченец;
ĉeĉen·a: чеченский.

Ĉeĉen·i·o, Ĉeĉen·uj·o: назв. Чечня.

ĉe·est·i vn, vt: присутствовать;
ĉe·est·o: присутствие;
ĉe·est·ant·o: присутствующий (сущ.).

ĉef*a

главный, старший, высший;
основной;
ведущий;
решающий;

ĉef*o

вождь, глава;
начальник, шеф, босс, заведующий (= estro);

ĉef·i vn

главенствовать;
первенствовать;

ĉef·e

главным образом;
прежде всего (= precipe).

ĉef·anĝel·o: рел. архангел (= arkianĝelo).

ĉef·artikol·o: передовица, передовая статья.

ĉef·episkop*o: рел. архиепископ (= arkiepiskopo).

ĉef·general·o: воен. генералиссимус (= generalisimo).

ĉef·inĝenier·o: главный инженер.

ĉef·jard·o: мор. грота-рей.

ĉef·komand·ant·o: воен. главнокомандующий.

ĉef·mast·o: мор. грот-мачта (= grandmasto).

ĉef·ministr·o: премьер-министр, глава кабинета министров.

ĉef·redaktor·o: главный редактор.

ĉef·rol·ul·o: иск. главное действующее лицо, главный герой (= protagonisto).

ĉef·serĝent·o: воен. старший сержант.

ĉef·urb·o: столица.

ĉef·vel·o: мор. грот (парус) (= grandvelo).

ĉef·verk·o: иск. шедевр.

ĉeĥ·o: нац. чех;
ĉeĥ·a: чешский.

Ĉeĥ·i·o, Ĉeĥ·uj·o: назв. Чехия.

ĉek*o: чек;
ĉek·ar·o: чековая книжка.

ĉek·libr·o: чековая книжка (= ĉekaro).

ĉel*o

биол. клетка;
шах. клетка, поле (на шахматной доске);
ячейка (в сотах);
ячейка (первичная организация);
чулан;
карцер;
камера (в тюрьме);
келья (в монастыре);
тех. коробка;
камера;
отсек;

ĉel·a

клеточный, клетчатый;
ячеечный, ячеистый;

ĉel·ar·o

соты;
сеть (организаций).

ĉe·man·e: на руках, в руках, под руками.

ĉement·o

анат. зубной цемент;
тех. цементирующий порошок;

ĉement·i vt

тех. цементировать (сталь);

ĉement·ad·o

тех. цементация.

ĉemiz*o: рубашка, сорочка.

ĉen*o

прям., перен. цепь, цепочка;
инф. строка, цепочка (= literĉeno);

ĉen·i vt

посадить на цепь;
перен. сковать;
ĉenita hundo цепной пёс;

ĉen·er·o

звено (цепи).

ĉen·hund·o: сторожевая, цепная собака.

ĉenil·o: синель, позумент, галун, узорная тесьма.

ĉen·reakci·o: хим., яд.физ. цепная реакция.

ĉen·stabl·o: тех. конвейер.

ĉeriz*o: вишня (плод);
dolĉa ĉeriz·o: черешня (= merizo);
ĉeriz·ej·o: вишнёвый сад;
ĉeriz·uj·o: = ĉerizarbo.

ĉeriz·arb·o: бот. вишня, вишнёвое дерево.

ĉeriz·likvor·o: вишнёвка, вишнёвая наливка.

ĉerk*o: гроб;
ĉerk·a: гробовой;
ĉerka tono гробовой голос;
ĉerk·ist·o: гробовщик.

ĉerkes·o: нац. черкес.

ĉerk·vetur·il·o: катафалк (= katafalko).

ĉerp*i vt: черпать;
извлекать;
ĉerpi akvon el fonto черпать воду из источника; ĉerpi librojn el la biblioteko извлекать (или черпать) книги из библиотеки;
ĉerp·il·o: черпак, ковшик, половник.

ĉervonc·o: ден.ед. червонец.

ĉes*i vn +i: перестать, прекратиться;
остановиться;
отстать;
la pluvo ĉesis дождь перестал; li ĉesis paroli он перестал говорить;
ĉes·o: прекращение;
sen ĉeso без перерыва, безостановочно;
ĉes·ig·i vt: прекратить, прервать, пресечь;
la laboristo ĉesigis sian laboron работник прекратил свою работу; la vento ĉesigis la pluvon ветер прекратил дождь; ĉesigu la babiladon! прекратите болтовню!.

ĉeval*o

зоол. лошадь (вообще, без указания пола), конь;

ĉeval·ed·o·j

зоол. лошадиные, лошади (семейство Equidae);

ĉeval·aĉ·o

кляча;

ĉeval·aĵ·o

конина (= ĉevalviando);

ĉeval·ej·o

конюшня;

ĉeval·et·o

лошадка;
пони (= poneo);
перен. конёк, пунктик;

Ĉeval·et·o

астр. Жеребёнок (созвездие);

ĉeval·id·o

жеребёнок;

ĉeval·in·o

кобыла;

ĉeval·ist·o

конюх.

ĉeval·blek·i vn: ржать (= heni).

ĉeval·ir·o: шахм. ход конём.

ĉeval·konkurs·o: бега.

ĉeval·kovr·il·o: попона.

ĉeval·pov·o: тех. ед.изм. лошадиная сила.

ĉeval·stal·o: конюшня (= ĉevalejo).

ĉeval·tri·o: тройка (лошадей).

ĉeval·viand·o: конина (= ĉevalaĵo).

ĉeval·vir·o

кентавр (=> centaŭro);
жеребец (=> virĉevalo).

ĉeval·zon·o: подбрюшный ремень (в конской упряжи).

ĉevron*o: стр. стропило;
ĉevron·a: стропильный;
ĉevron·ar·o: стр. стропильная ферма.

ĉi*

частица, обозначающая близость: tiu тот; tiu ĉi, ĉi tiu этот; tie там; tie ĉi, ĉi tie здесь;
может использоваться в качестве приставки: ĉi-foje на этот раз; ĉi-suba нижеследующий; ĉi-rilate в этом отношении;
редк. используется в поэзии в значении tiu(j) или tiu(j) ĉi: ĉi barbuloj эти бородачи.

ĉia*: всякий, всяческий;

ĉial*: по всякой причине, с любой целью.

ĉiam*: всегда;
por ĉiam навсегда;
ĉiam·a: всегдашний, постоянный, обычный;
ĉiam·ul·o: завсегдатай.

ĉia·spec·a: всевозможный.

ĉibuk·o: чубук (трубка).

ĉiĉeron·o: экскурсовод, проводник, чичероне.

ĉie*: везде;
всюду;
ĉie·a: повсеместный;
вездесущий;
всеобщий.

ĉiel*: всячески, по-всякому, на все лады.

ĉiel*o: небо;
небеса;
sub la libera ĉielo на свежем воздухе;
ĉiel·a: небесный;
ĉiel·an·o, ĉiel·ul·o: небожитель.

ĉiel·ark*o: радуга.

ĉiel·blu·a: небесно-голубой (= lazura).

ĉiel·ir*o: рел. вознесение.

ĉiel·ruĝ·o: заря (= aŭroro).

ĉiel·skrap·ant·o: небоскрёб.

ĉies*: общий, принадлежащий каждому;
en ĉies ĉeesto в присутствии всех, при всех;
ĉies·ul·in·o: публичная женщина.

ĉif*i vt: мять, теребить, комкать;
ĉif·aĵ·o: комок.

ĉifĉaf·o: орн. пеночка-теньковка.

ĉifon*o: тряпка, лоскут;
ĉifon·aĵ·o: ветошь;
ĉifon·iĝ·i: износиться, истрепаться (об одежде);
ĉifon·ist·o: тряпичник;
ĉifon·ul·o: оборванец.

ĉifr*o: шифр;
ĉifr·i vt: зашифровать;
ĉifr·aĵ·o: шифровка (текст);
ĉifr·ist·o: шифровальщик.

Ĉikag·o: назв. г. Чикаго.

ĉikan*i vt

придираться (к пустякам);
чинить помехи, затруднения;
сутяжничать;
крючкотворствовать;
уст. сплетничать;

ĉikan·o

придирка;

ĉikan·em·a

придирчивый;

ĉikan·em·ul·o

придира;
сутяга;
крючкотвор.

ĉil·o: физиол. хилус, млечный сок (= ĥilo).

Ĉili·o: назв. Чили;
ĉili·a: чилийский;
ĉili·an·o: нац. чилиец.

ĉim·o: физиол. химус, содержимое тонких кишок (= ĥimo).

ĉimozin·o: хим. химозин, сычужный фермент (= ĥimozino).

ĉimpanz·o: зоол. шимпанзе.

ĉin·o: нац. китаец;
ĉin·a: китайский.

Ĉin·i·o, Ĉin·uj·o: назв. Китай.

ĉinĉil·o: зоол. шиншилла.

Ĉingis·o

имя Чингиз;
личн. Чингисхан, Чингиз-хан (= Ĉingisĥano);

Ĉingis·id·o

ист. Чингизид (потомок Чингис-хана).

Ĉingis·ĥan·o: личн. Чингисхан, Чингиз-хан.

ĉio*: всё;
ne ĉio brilanta estas diamanto посл. не всё то золото, что блестит.

ĉiom*: всё, целиком (о количестве);
ĉiom·a: весь (целиком; = tutkvanta, tutplena).

ĉio·pov·a: всемогущий.

ĉio·sci·a: всезнающий, всеведущий.

ĉio·vend·ej·o: универмаг, супермаркет.

ĉio·vid·a: всевидящий.

ĉio·vor·a: всеядный.

ĉip·a: редк. дешёвый (=> malmultekosta, malaltpreza).

ĉips·o·j: кул. чипсы (= terpomflokoj).

ĉir·o: бот. усик.

ĉirkaŭ*: предлог вокруг, кругом;
около (приблизительно);
ĉirkaŭ·a: окружающий;
окрестный;
окружный (уст.);
ĉirkaŭ·e: нареч. кругом;
ĉirkaŭ*i vt: окружать (собой);
ĉirkaŭ·ig·i vt: окружать, окружить (чем-л.);
ĉirkaŭ*o: окружение, среда;
ĉirkaŭ·aĵ*o: окружение, окрестность.

ĉirkaŭ·bar·i vt: оградить, огородить (со всех сторон).

ĉirkaŭ·brak·i vt: обнять, обхватить.

ĉirkaŭ·brul·i vn: обгореть (со всех сторон);
ĉirkaŭ·brul·ig·i: обжечь (со всех сторон).

ĉirkaŭ·ĉiz·i vt: обточить, обстругать.

ĉirkaŭ·desegn·i vt: очертить.

ĉirkaŭ·flar·i vt: обнюхать.

ĉirkaŭ·flu·i vt: обтекать, омывать (вокруг).

ĉirkaŭ·flug·i vt: облететь;
ĉirkaŭ·flug·o: облёт.

ĉirkaŭ·forĝ·i vt: обковать (вокруг, по краям).

ĉirkaŭ·fos·i vt: обкопать.

ĉirkaŭ·glu·i vt: обклеить (вокруг).

ĉirkaŭ·hak·i vt: обрубить.

ĉirkaŭ·ir·i vt: обойти (= ĉirkaŭpasi).

ĉirkaŭ·kol·o

ошейник (= kolringo);
ожерелье (= koliero).

ĉirkaŭ·konduk·i vt: обвести.

ĉirkaŭ·kovr·i vt: обернуть, укутать;
ĉirkaŭ·kovr·il·o, ĉirkaŭ·kovr·aĵ·o: обёртка (= banderolo).

ĉirkaŭ·kraĉ·i vt: оплевать.

ĉirkaŭ·kudr·i vt: обшить (все края).

ĉirkaŭ·kur·i vt: обежать (вокруг чего-л.).

ĉirkaŭ·lav·i vt: обмыть, омыть (со всех сторон).

ĉirkaŭ·lig·i vt: обвязать.

ĉirkaŭ·lini·i vt: очертить, обвести линией.

ĉirkaŭ·man*o: браслет (= braceleto).

ĉirkaŭ·met·i vt: обложить, обставить (со всех сторон);
ĉirkaŭ·met·aĵ·o: обкладка.

ĉirkaŭ·mezur·i vt: обмерить (участок и т.п.).

ĉirkaŭ·mond·a: кругосветный;
ĉirkaŭmonda vojaĝo кругосветное путешествие.

ĉirkaŭ·mord·i vt: обкусать.

ĉirkaŭ·pas·i vt: обойти (вокруг чего-л.).

ĉirkaŭ·paŝ·i vt: :( обойти, обступить (со всех сторон).

ĉirkaŭ·plant·i vt: обсадить (кустами и т.п.).

ĉirkaŭ·plekt·i vt: оплести.

ĉirkaŭ·pren*i vt: обхватить, обнять (= brakumi).

ĉirkaŭ·rigard·i vt: оглядеть, осмотреть (со всех сторон).

ĉirkaŭ·skrib*i vt

ограничить (тему и т.п.);
геом. описать (геом. фигуру вокруг другой);

ĉirkaŭ·skrib·it·a

геом. описанный (о геом. фигуре).

ĉirkaŭ·star·i vt: окружать, стоять вокруг.

ĉirkaŭ·ŝmir·i vt: обмазать.

ĉirkaŭ·ŝut·i vt: обсыпать.

ĉirkaŭ·tranĉ·i vt: обрезать (со всех сторон).

ĉirkaŭ·um·i vt: воен. окружить;
ĉirkaŭ·um·o: воен. окружение.

ĉirkaŭ·urb·o: окрестности города.

ĉirkaŭ·verŝ·i vt: облить (кругом), налить вокруг.

ĉirkaŭ·vetur·i vt: объехать.

ĉirkaŭ·voj·o: обход, кружной, окольный путь (тж. перен.);
fari ĉirkaŭvojon сделать крюк;
ĉirkaŭ·voj·a: окольный.

ĉirkaŭ·volv·i vt: обвить.

ĉirkaŭ·zon·i vt: опоясать (= zoni).

ĉirp·i vn: чирикать, стрекотать, щебетать.

ĉit!: междом. тсс!

ĉiu*: каждый, всякий;
ĉiu vulpo sian voston laŭdas посл. всяк кулик своё болото хвалит;
ĉiu·j: все;
ĉiuj forkuris, ĉiu al sia tendo все разбежались, каждый к своей палатке.

ĉiu·dimanĉ·e: каждое воскресенье;
ĉiu·dimanĉ·a: ежевоскресный.

ĉiu·foj·e: каждый раз, всегда.

ĉiu·hor·e: ежечасно;
ĉiu·hor·a: ежечасный.

ĉiu·jar·e: ежегодно;
ĉiu·jar·a: ежегодный.

ĉiu·maten·e: каждое утро.

ĉiu·monat·e: ежемесячно;
ĉiu·monat·a: ежемесячный.

ĉiu·okaz·e: во всяком случае.

ĉiu·paŝ·e: на каждом шагу.

ĉiu·semajn·e: еженедельно;
ĉiu·semajn·a: еженедельный.

ĉiu·spec·a: всяческий, разнообразный.

ĉiu·tag·e: ежедневно;
ĉiu·tag·a: ежедневный;
ĉiu·tag·ec·a: будничный.

ĉiu·temp·e: всегда (= ĉiam).

ĉiz*i vt: долбить (долотом), рубить (зубилом);
резать (по металлу, камню);
ĉiz·il·o: долото, зубило, резец;
Ĉiz·il·o: астр. Резец (созвездие).

ĉizoj·o: тех. ножницы для жести.

-ĉj-*: суффикс для образования ласкательных существительных, относящихся к мужчине: paĉjo папа; Peĉjo Петя.

ĉokolad*o: кул. шоколад;
ĉokolad·a: шоколадный.

ĉokolad·brik·o: шоколадный батончик.

ĉot·o: ихт. подкаменщик, бычок-рогатка, широколобка;
ĉot·ed·o·j: ихт. подкаменщики, бычки-рогатки (семейство Cottidae).

ĉu*: вопросительная частица ли: ĉu vi vidis lin? видели ли вы его? mi ne scias, ĉu mi povos veni не знаю, смогу ли я прийти; ĉu? разве? ĉu vere? неужели? ĉu... ĉu... парный союз то ли... то ли...; ĉu la vivan, ĉu la mortan, (sed) mi trovos lin живого ли, мёртвого ли, (но) я отыщу его.

ĉuk·o: тех. патрон (в токарном или сверлильном станке).

ĉukĉ·o: нац. чукча;
ĉukĉ·a: чукотский.

(la) Ĉukĉ·a duoninsulo: назв. Чукотский полуостров, Чукотка;
(la) Ĉukĉ·a maro: назв. Чукотское море.

ĉur·o: груб. сперма (= homa spermo).

ĉur·ov·o·j: => testiko.

ĉuvaŝ·o: нац. чуваш;
ĉuvaŝ·a: чувашский.

Ĉuvaŝ·i·o, Ĉuvaŝ·uj·o: назв. Чувашия.