6. Pli da tiaj oficiroj!

Ĝuste en tiu sama tempo kapitan-komodoro Ievlev estis skribanta leteron al Moskvo — al Apraksin Teodoro Matejeviĉ.

«Kara kaj plej respektinda kavaliro sinjoro Apraksin!

La loko por la citadelo estas difinita kun tuta diligento helpe de sinjoro Jegoro Rezen1, kiu estas inĝeniero plej inda. Serĉi lokon por konstruado de ĉi afero — ne estas facila evento por ni, frostoj furiozas kaj neĝo estas tre abunda, sed ni — disĉiploj de la bombardisto, pasis kun li kaj fajrojn kaj akvojn — ne plendas. Mi petas vin pro nia kora amikeco: se vidos vi hodiaŭ la bombardiston, petu lin kiel eble plej senprokraste pardoni kaporalon — iun Krikov-on Atanazion. Rememorigu, ke pri ĉi kaporalo petis la Siron nia forpasinta generalo Gordon Petro Ivanoviĉ, ĉar Krikov netolereblan ofendon ricevis de koruptulo-fremdulo, kiu estis al Gordon proksime konata. Kiel mi memoras, la Siro samtiam promesis al Gordon la menciitan Krikov-on promocii, sed fortas la fremdlanda Kukujo — la ukazo eĉ ĝis nun ne estas. Sed se eblas la bombardiston ne maltrankviligi per ĉi afero, tiam vi mem ĝin aranĝu, — mi estas en ekstremo, malmulte estas oficiroj spertaj kaj honestaj. Menŝikov-on peti ne indas. Li kvankam pro la malnova amikeco konsentus, sed sen donaco, verŝajne, forgesos. Savu lin Dio, oni malbone diras pri li, tro avidas. Vi konsilu al li, sinjoro Apraksin, gardi sin, la bombardisto hodiaŭ estas kun klabo, sed morgaŭ povos esti eĉ kun tiu hakilo, kiun li aĉetis en Mitavo kaj diris ĉe tio: «Jen aĵo por repago al niaj malamikoj». Klabon eblas forgesi, sed hakilo dufoje ne diras, kiel sinjoro Romodanovskij bonvolis ŝerci. Ho, veas mi pri nia Aleksaĉjo, maltrankvilas mi pri li per la koro. Ankoraŭ mi petas, Teodoro Matejeviĉ, viziti mian Manjon kaj la filinojn, eksciu pri ilia vivo, ŝajne ne ĉio tie estas en ordo, eble estas iu bezono, ne rifuzu klopodon en la kancelario, ke oni almenaŭ miajn oficvojaĝojn al ili pagu, ne mortu ja ili pro koruptuloj kaj fiskoŝtelistoj. Ankoraŭ urĝu, Teodoro Matejeviĉ, ĉi tien la trajnon kun pulva provizo kanona, kaj ankoraŭ ŝtopileltirilojn kaj pulvopuŝilojn, kiuj estis antaŭ nelonge faritaj. Kien oni ilin al diablo sendis, ĉu ne al Taganrogo? Ankoraŭ mi petas, ne koleru, ke tiom multe da petoj por vi mi havas, mi petas — sendu kun oportuna okazo, kiu estos por la ŝipkonstruejo, diversajn librojn bonajn. Sed nur sen tia malhonesta mensogo, kiel la libro de Johano Korb, kie ni ĉiuj rusianoj en tre ridinda aspekto estas prezentitaj por konsolo al turkoj kaj svedoj, ke kvazaŭ eĉ militi kontraŭ ni ne necesas — ni por nenio taŭgas.

Ankoraŭ mi skribas al vi, ke en la ŝipkonstruejo Solombala la aferoj iras kontentige, kvankam homoj tie, same kiel antaŭe, estas tenataj pli malbone ol brutoj. Kiom da fojoj mi kun vi pri ĉi objekto havis konversaciojn, ho, Teodoro Matejeviĉ, kiel ni gardu laborantajn homojn de krueleco, de ŝtelado kaj arbitro de estrantaj sinjoroj? Baĵenin en Vavĉugo pro grandaj profitoj siaj tute la racion perdis, ĉi tie li estas granda persono kaj kun li pri nenio disputi eblas. Li ankoraŭ tolan fabrikon konstruis, mem kanonojn gisas por ŝipoj kaj faras fortajn ekscesaĵojn super homoj.

Tamen tro multe mi skribas. Riverencu de mi al tuta nia glora kompanio, menciu min, malindan, kiam vi ludos kun Bakĥo kaj kontraŭ «Ivaĉjo Ebria» batalos ĝismorte...»

Silvestro Petroviĉ sigelis la leteron, levis al Jegorĉjo la lacajn okulojn, demandis, ĉu ĉi tie estas Semisadov. Jegorĉjo respondis, ke li estas ĉi tie, delonge atendas.

— Voku!

La ferdekestro eniris, salutis, eksidis sur la benkon.

— Kial vi kiel lupo rigardas? — demandis Ievlev.

— Ĉar mi ne kokino naskiĝis! — enigme respondis Semisadov.

Silvestro Petroviĉ silentis iom, alŝovis tabakon al la ferdekestro.

— Trovis mi por vi aferon! — diris li iom poste. — Sufiĉas al vi eviti laboron...

— Kian tian aferon? — demandis Semisadov.

— En konstruado en la fortreso — kiel dekestro.

— Tio por ke mi estu kontraŭ la homoj kiel ĉenhundo?

— Ja atendu vi! — subridis Ievlev. — Atendu insulti. Aŭskultu...

— Sed kion mi aŭskultu? Alpelis vi popolon preskaŭ el la tuta Blankmario, inoj ploregas, viroj insultas, ĝemado ĉie estas, sed vi — kiel dekestro...

— Sed ja konstrui la citadelon necesas?

— Nu, necesas!

— Kiel do ĝin konstrui?

Semisadov silentis, snufadis per la pipo.

— Ĉu vi ne scias, kion respondi? Jen kapo! Ĉu vi ne iros kiel dekestro?

— Mi ne sukcesos, Silvestro Petroviĉ! La homojn mi tro kompatas!..

— Kompati — estas afero simpla...

— Oni min ne aŭskultos...

— Se kiel dekestro vi ne iros, mi prenos vin kiel helpanton...

La ferdekestro strabis al Ievlev, sed silentis.

— Fajroŝipojn ni konstruis, bruligantajn ŝipojn, jen pri tio vi estos helpanto. Ĉu vi iros?

Semisadov respondis ne tuj:

— Brulŝipojn konstrui mi povas.

— Jene.

— Ĉu morgaŭ mi venu al la loko?

— Jes, morgaŭ venu.

Post Semisadov Ievlev parolis kun la Donaj ŝipmajstroj, demandis, kiel ili kutimas surŝuti riverajn buŝojn, kiaj en Dono por ĉi afero estas ruzaĵoj kaj artifikoj. Koĉnev kaj Ivano Kononoviĉ enmiksiĝis en la konversacion. El la citadelo venis rapidmova, fortmuskola, kun mokemaj okuloj inĝeniero bremenano Jegoro Rezen. Ievlev komencis traduki al li tion, kion estis dirantaj la donanoj: Rezen insiste lernadis la rusan lingvon, sed estis ankoraŭ ne ĉion komprenanta. La kozakoj parolis solide, videblis, ke la aferon ili scias bone. Unu nigra, grandokula, kun peĉaj maldikaj lipharoj, plendis:

— Vi ordonu, sinjoro kapitan-komodoro, doni lignon al ni, ni en nia maniero ŝipon konstruos. Ne kredas oni al ni en la ŝipkonstruejo. Kaj alveturis ni ĉi tien ne por dormi sur forno, Apraksin ordonis al ni en nia konstruejo ŝipon konstrui. Jen Ivano Kononoviĉ, la plej estimata majstro, diras: necesas elprovi la Donan ŝipon. Sed la fremdlandano ridas, hundo, senhonorigas nin...

En ekscitiĝo li insultis.

En la ĉambro ekparolis ĉiuj samtempe: Rezen komencis demandi, kia estas la Dona ŝipo, la kozakoj komencis fanfaroni pri sia ŝipo kompare kun la blankmara barko, Ivano Kononoviĉ eksvingis al ili la manojn, — ĉu eblas kompari, ni sur glacioj iradas, ĉu vi povas nin atingi...

Pli malfrue, proksime al la frue venanta norda nokto, Silvestro Petroviĉ kun Jegorĉjo sur du ĉevaloj veturis inspekti gardantarojn — kiel gardas la pafista regimentestro de la svedo. La vintro turniĝis al printempo, frosto jam ne tiel bruligis, kiel en januaro, sed tamen estis ankoraŭ malvarme. Flavaj steloj estis flagrantaj en la fora nigra ĉielo, en kortoj de fremdlandanoj estis pigre bojantaj mastifoj, kraketadis neĝo sub la hufoj de la malaltaj nordaj ĉevaloj. La gardantaroj vigilis bone, vokadis el malproksime:

— He, haltu! Kies homoj vi estas?

En la doganeja korto, sub la flagranta stela ĉielo, malgraŭ la malfrua tempo, kaporalo Krikov estis faranta kun la soldatoj ekzercojn en la nova maniero, kiel ordonis Silvestro Petroviĉ: anstataŭ malnovaj komandoj pri dek kvin agoj — nur tri. En la korto, en seka gaja frosta aero, estis klare kaj laŭte tondranta la voĉo de Atanazio Petroviĉ:

— Agloj, aŭskultu mian komandon! Antaŭe estis: levu muskedon al buŝo, priblovu kulason, prenu ŝargon, mallevu muskedon, ŝutu pulvon en kulason, fermu, forskuu, metu kuglon, metu ŝtopaĵon, elprenu kuglopuŝilon, puŝu kuglon kaj ŝtopaĵon ĝis pulvo. Nun estos unu vorto: ŝa-argu! — Kaj poste: — Celu! Pafu!

Jegorĉjo diris flustre:

— Pure ili faras, Silvestro Petroviĉ, kvankam ili estas nur doganaj militistoj. Kaj kun racio...

La doganistoj estis lernantaj pafi per plotonoj: unu vico estis pafanta stare, la alia antaŭ ĝi sur unu genuo estis ŝarganta. Ili pafadis ankaŭ per faloj — ili faladis, leviĝadis, ree faladis.

Krikov, rimarkinte la rajdantojn, aliris, konfuziĝis:

— Kion ni tage ne sukcesis, tion ni nokte ĝisfaras, sinjoro kapitan-komodoro. Ne sufiĉas tago por ekzercoj. Alia nun estas pafado, alia estas batalordo. Miaj knaboj mem deziras, — pri la svedo ĉiuj aŭdis...

— Donu al ni Dio pli da tiaj oficiroj! — mallaŭte respondis Ievlev. — Donu Dio, Atanazio Petroviĉ...

Krikov tute konfuziĝis, staris, rigardante flanken.

Ievlev kaj Jegorĉjo forveturis, klakis la hufoj trans la palisbarilo. Krikov, revenante al sia militistaro, pensis: «Kiam ni disbatos la svedon, taŭgos mia ekzercado ankaŭ por alia afero. Eble, vere — trovos ni mem nian justecon...»

Li trapasis antaŭ la vico, mallonge ordonis:

— Preparu! Ŝargu! Faru rapide, agloj!

---